Dialogowe wychowanie w rodzinie
Toczące się życie współczesnej rodziny pozostawia ślady w świadomości dziecka. Trwałość tych śladów zależy od przyjęcia odpowiednich „środków”. Do najważniejszych zalicza się obecność rodziców, dialog między członkami rodziny, współodpowiedzialność wszystkich, wytworzenie pewnej obyczajowości w rodzinie.Kiedy mówimy o obecności, to nie jest to problem tylko bycia fizycznego w domu. Chodzi o stałą dyspozycję bycia dla kogoś, dla jego spraw – nawet najbłahszych kłopotów, radości, pytań i problemów. Chodzi o bycie do dyspozycji w każdej sytuacji, nawet, gdy jest się bardzo zajętym. Wymaga to cierpliwości, wzajemnego słuchania się, zaufania wobec drugiego człowieka, a także ciągłego wysiłku systematycznej pracy nad samowychowaniem. Okazją do dialogu jest wspólny posiłek, spacer czy nawet razem wykonywane prace domowe. Dialog wymaga wspólnej płaszczyzny porozumienia, a potem nauczenia się słuchania i rozmowy. Jego istotę stanowi dążenie podmiotów czyli rodziców i dzieci do wzajemnego zrozumienia, zbliżenia się i współdziałania. Dialog rodzica z dzieckiem umożliwiający poznanie go, zrozumienia i dążenie do współpracy – staje się dziś koniecznością. W dialogu bowiem istnieje szansa na wzajemne odkrywanie siebie, nowych rzeczywistości, a to jest możliwe dzięki stawianiu pytań, słuchaniu i rozmowy. Czasami konieczne jest pokonanie wielu trudności, aby rozpocząć dialog i wiele cierpliwości, aby go kontynuować. Trzeba często przezwyciężyć lęk, usunąć uprzedzenia i znaleźć język porozumienia, który dla obu stron będzie znaczył to samo. Tu potrzebna jest otwartość, szczerość i autentyczność. Taki dialog to twórcze rozbudzenie pod względem umysłowym, emocjonalnym i działaniowym. W tej postawie dialogu ważna jest akceptacja odrębności myśli dziecka, szacunek dla niego i jego myślenia.
Czynniki warunkujące dialog w rodzinie
Wychowanie dialogowe, w którym rozmowa może przeobrazić się w dialog, odbywa się na trzech płaszczyznach: codziennej, rzeczowej i personalnej. Stykają się one ze sobą, ale najważniejsza jest płaszczyzna personalna. Pozwala ona na osobowe i egzystencjalne spotkanie[5]. Rodzina jest tą rzeczywistością wychowania, gdzie rodzice powinni starać się od najmłodszych lat nawiązać dialog z dzieckiem, słuchać, co ono mówi, uczyć się i dojrzewać razem z nim. Rodzina jest kolebką dialogu, bo miłość do dziecka umożliwia prowadzenie dialogu od najmłodszych lat, a dialog chroni i umacnia miłość w rodzinie. W miłości możliwe jest nawiązanie dialogu z Bogiem i drugim człowiekiem, co prowadzi do odkrycia przez dziecko osobowego Boga w modlitwie, w każdym prostym dziecięcym geście. Przestrzenią do wychowania dialogowego jest świat dziecka, który pozostaje często nieodkryty z braku czasu rodziców, ciągłej często nieobecności rodzica lub obojga rodziców, niemożności sprostania podstawowym funkcjom rodzicielskim, braku autentyczności w postawach czy zaangażowania w sprawy dziecka. Czynniki te wyznaczają płaszczyznę porozumienia i dialogu.
Są one wysokie, jednak możliwe do zrealizowania.
