„Wychowawca naprawdę kocha i wychowuje młodzież, kiedy wskazuje jej wyższe ideały i kiedy towarzyszy jej na trudnej drodze codziennego dojrzewania życiowych decyzji”.
Jan Paweł II.
W chwili, gdy trwa dialog na temat dialogu, nie jest on należycie doceniany tak w nauczaniu jak i wychowaniu. Często bywa deformowany i sprowadzany do monologu, w którym osoby siebie nawzajem ignorują. Poszukiwanie i odkrywanie prawdy o człowieku, promowanie jego godności jako osoby i pomaganie mu w rozwoju człowieczeństwa, dziś zagrożonego przez różne teorie postmodernistyczne, laicyzację życia, relatywizm moralny czy zanegowanie wszelkich wartości, jawi się jako zadanie dla rodziców i wychowawców oraz osoby odpowiedzialne za wychowanie.
Społeczeństwo współczesne zagrożone anonimowością, dialogiem wirtualnym, gdzie brak jest autentycznego dialogu osobowego, potrzebuje ponownego przemyślenia antropologicznych podstaw oraz stosowanych w szkole metod nauczania i wychowania. Często nauczyciele prowadzą monolog dydaktyczny, zmierzający tylko do opanowania przez wychowanka wiedzy z danej dziedziny. Powoduje to, że wychowanek zostawiony sam sobie szuka kogoś, kto odpowie mu na jego pytania, będzie z nim w chwili potrzeby, poprowadzi w dobrym kierunku. Rzeczywistość szkolna, w której poruszają się wychowankowie, rzadko sprzyja dialogowi. Uczniowie często nie potrafią wyrażać swojego zdania w poszanowaniu zdania drugiego człowieka. Stąd istnieje potrzeba dostrzeżenia w drugim człowieku jego godności i wymiaru osobowego.
Dialog w warunkach szkolnych jest możliwy i stanowi dopełnienie nowymi treściami sytuacji, gdzie nauczyciel i uczeń w swoich relacjach uwzględnią proponowane wskazówki:
– Bądź człowiekiem prawdy. Mów prawdę i tego samego wymagaj od uczniów. Nie udawaj i uważaj na udawanie uczniów.
– Bądź taktowny i kulturalny. Tego samego wymagaj od uczniów. Nie każdy sposób wyrażania
się i nie każdy rodzaj słownictwa jest właściwy.
– Szanuj uczniów i wymagaj szacunku dla siebie. Gdy uczniowie cię słuchają – mów. Gdy uczniowie mówią – słuchaj.
– Bądź strażnikiem ładu w klasie. Nie uchylaj się od kierowania biegiem wydarzeń w klasie.
– Bądź przygotowany do każdych zajęć, ale też bądź gotów odstąpić od tego, co sobie przygotowałeś.
– Bądź wymagający. Wymagaj nie tylko od uczniów, ale i od siebie.
– Szanuj słowo. Nie mów zbyt wiele. Pamiętaj, że każde słowo niesie ważną treść.
– Bądź wiarygodny. Dotrzymuj umów zawartych z klasą.
– Bądź wytrwały. Nie oczekuj sukcesu po każdej próbie podjęcia dialogu z klasą .
Z przytoczonych tu 10 wskazówek dla nauczycieli wynika, że jako nauczyciele odpowiedzialni jesteśmy do respektowania wolności sumienia wychowanków, a tym samym powinniśmy pomagać uczniom w poszukiwaniu prawdy, w stawaniu się i dorastaniu do pełni człowieczeństwa. Nie jest to zadanie łatwe. Dialogowe wychowanie w praktyce sprawia wiele trudności, lecz nie powinniśmy rezygnować z proponowanych propozycji, które pomogłyby w nawiązywaniu osobowych relacji w przestrzeni rodzinnej, szkolnej, akademickiej czy społecznej.
————————————————————————————–
[1] S. Sławiński, Dialog jako zasada pracy nauczyciela-V Sympozjum Nauczycieli, Jasna Góra 2006.
